شکل های مختلف پتاسیم و روابط q/i در خاک های تحت کشت آفتابگردان (منطقه خوی)

کشت مستمر گیاهان زراعی به خصوص گیاهان پرتوقع نسبت به پتاسیم از جمله آفتابگردان سبب می شود که به مرور زمان مقدار قابل توجهی از پتاسیم قابل جذب خاک توسط گیاهان برداشت شود. این تحقیق به منظور بررسی وضعیت شکل های مختلف پتاسیم و ارتباط آنها با پارامترهای کمیت به شدت (q/i) پتاسیم در خاک های تحت کشت آفتابگردان در منطقه خوی انجام شد. بدین منظور20 نمونه مرکب از خاک های زراعی مربوط به سری های مختلف جمع آوری گردید. برخی از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و شکل های مختلف پتاسیم (محلول، kso: پتاسیم قابل استفاده، kav: تبادلی، kexو غیر تبادلی،knex) در این خاک ها تعیین شدند. نتایج نشان داد که مقادیر kso خاک های تحت کشت آفتابگردان از061/0 تا 54/0 به طور متوسط 28/0 میلی مول بر لیتر متغیر است. دامنه مقادیر kav خاک های زراعی 55 تا 699 به طور متوسط 265 میلی گرم برکیلوگرم است. هم چنین دامنه مقادیر kex این خاک ها 54 تا 694 به طور متوسط 261 میلی گرم برکیلوگرم می باشد. دامنه مقادیر knex نیز 160 تا 612 به طور متوسط 318 میلی گرم برکیلوگرم است. در بیش از 50% از خاک ها، مقدار kav کمتر از 250 (mg kg-1) بود که احتمالاً بیانگر تخلیه پتاسیم از خاک های تحت کشت آفتابگردان می باشد. مطالعات روابط q/i نشان داد که نمودارها عمدتاً در ناحیه جذب قرار گرفته اند. نمودارهای فوق خطی بوده و فاقد انحنای مربوط به پر یا خالی شدن مکان های اختصاصی می باشند. دامنه مقادیر ظرفیت بافری پتانسیل (pbck) خاک های زراعی 11 تا 108 با مقدار متوسط 38 (cmolc kg-1/(mol l-1) 0.5) است. بین پارامترهای pbck و cec رابطه خطی معنی داری (***82/0= r) به دست آمد. دامنه مقادیر نسبت فعالیت پتاسیم در نقطه تعادل (arek) 00014/0 تا 027/0 با مقدار متوسط 0076/0 (0.5(mol l-1)) می باشد. نتایج نشان داد که arek هم بستگی معنی داری با kso (**68/0=r) دارد. دامنه تغیرات مقادیر پتاسیم به سهولت قابل تبادل (ko)0050/0 تا 49/0 و به طور متوسط 21/0 (cmolc kg-1) است.ko هم بستگی معنی داری با arok (نسبت فعالیت پتاسیم در تیمار شاهد) (***95/0=r) دارد.